iere midsieuwen
De iere midsieuwen rinne fan 400-700 (800) nei Kristus. Historisi neame dizze perioade de 'migraasje perioade' of 'Völkerwanderung'; in perioade fan grutte feroaringen yn populaasje en kultuer. Neidat it Romeinske ryk útienfalt ûntstiet in beweging fan stammen(groepen) dy't har yn âld Romeinsk gebiet fêstigje: omdat se lân tawezen krigen ha fan 'e Romeinen as allianties fan Rome , mar ek omdat se har lân taeigenje - al dan net mei geweld - . Ut archeology blike komplekse kulturele ynfloeden en is gjin sprake fan 'Dark Ages'.
It is net dúdlik oft troch migraasje oarspronklike stammen ferdwûnen út har gebiet. Allinne yn Engelân, de Rijndelta en de Balkans ferdwinen de oarspronklike talen. Mar der feroaringen moatte oeral merkber west ha; it wiene feroaringen yn rjocht, yn kultuer, yn religy, yn eigendom. Yn 'e 5e ieu is der amper noch sprake fan romaneske regearingen. De macht is oernaam troch lokale potentaten, dy't dramatyske feroaringen y ekonomyske, sosjale struktuer en infrastruktuer mei him meibrocht.
Troch de ûndergong fan it Romeinske ryk waard it gefaarlik om te reizgjen of guod mei te nimmen oer lange ôfstannen wat resultearre yn in delgong fan hannel en ambachten foar eksport. Troch de islamityske ynfasy yn de Mediterranee yn 'e 7e en 8e ieu waard de hannel yn lúkse guod oer see minimalisearre.
De iennige sintrale Romeinske struktuer dy't oerlibbe wie dy fan 'e kristlike biskoppen: har macht naam ta, tagelyk mei de ôfname fan 'e macht fan 'e romeinen.
...
As yn der stedse mienskippen frij wurde fan adelike of religieuze kontrôle begjinne de 'hege midsieuwen'. Yn dy tiid fynt systematyske ûntbosking ... pleats.
sykte/epidemy
Justinianus-epidimy: builenpest
Komt elke generaasje werom oant 1500.